Het is nu al weer ruim een maand geleden, dat ik mijn Sawadee-groepje achterliet in Sanur en mij ging wijden aan het 'Zwitserleven'-gevoel, gefinancierd door het ABP in mijn huis in Yeh Gangga. Tijd voor een bescheiden evaluatie en nog even de conclusies van het maandje Sawadee. De belangrijkste uitkomst moet wat mij betreft toch zijn dat de firma Sawadee zich absoluut niet onderscheidt van ondernemingen als Kuoni, Djoser, Kras, Neckermann en meer van dit soort jongens. De pretentie van de wat alternatieve verre reizen aanbieder wisten ze wat mij betreft niet waar te maken. Ze gebruiken gewoon regelmatig dezelfde hotels; gidsen en chauffeurs brengen je, op jacht naar commissie, naar zognaamde galeries, fabrieken, 'authentieke' werkplaatsen en restaurants, in de hoop hun zakgeld daar wat aan te vullen, omdat wij als groep hier het een en ander aanschaffen of nuttigen. Discussie hierover bleek lastig. Uiteindelijk leg je je er dan maar bij neer en probeer je je eigen weg te vinden. Conclusie 2 is dan ook, dat ik beter niet meer met een groep kan reizen, ik ben er niet geschikt voor. Niet dat ik niet erg genoten heb, in tegendeel, maar dat is echt niet dankzij Sawadee, maar meer ondanks. Er bleken toch wel wat aardige groepsgenoten mee te reizen en ik heb prachtige dingen gezien. Sawadee had zijn zaakjes niet echt voor elkaar. De excursies zijn ronduit te duur, en de informatie vooraf is niet recent. De gebruikte bussen waren niet berekend op de stijgingspercentage, zodat af en toe de airco uit moest en we gepasserd werden door zwaar beladen vrachtauto's! Per 1 oktober had het Indonesische ministerie van toerisme bedacht, dat er nog wel wat meer te halen valt bij de toerist. Naast de prijs voor het visum, zijn ook de entreeprijzen voor de belangrijke toeristische bezienswaardigheden of toegangprijzen voor de nationale parken ruim verhoogd. De Indonesische partner had dit reeds in augustus gemeld, maar een mailtje van Sawadee naar ons als deelnemer kon er blijkbaar niet vanaf. Slordig, en bovendien oorzaak van wrevel bij deze en gene naar onze onvolprezen gids Zufnal. En als je alles narekent kan ik niet anders concluderen, dan dat er forse winsten gemaakt worden op dit soort reizen. Een winst die ik ze niet gun, want de prijs van de reis weegt niet op tegen het gemak van niets zelf hoeven regelen. Het meest dramatisch was nog de de wandeling in Bukit Lawang. Sawadee wenst ons verantwoord het tropische woud in te sturen. Mooi denk je dan. De gids meldt vervolgens dat het niet de bedoeling is dat we de Oerang Oetans lokken met fruit, volgens het beleid van Sawadee. Maar ja, als je je dan aansluit bij allerlei collega's die hulpjes hebben om de Oerang Oetans op te sporen en te lokken met fruit en wortels, dan kun je net zo goed naar een dierentuin gaan om onze neven te gaan bekijken! Foutje, bedankt . . . . Enfin, al met al een aardig experiment, deze groepsreis, maar niet voor herhaling vatbaar. Heb ik meneer Sawadee overigens ook laten weten in het evaluatiefromulier, waar je toch nooit een reactie op krijgt. En inderdaad toch ook maar aangegeven dat ik ze niet ga aanbevelen bij familie en vrienden. Bij deze dus!

Nu dan heerlijk de pensionado uithangen in het mij vertrouwde Yeh Gangga. Allereerst werd ik aangenaam verrast door de renovatie van wat de komende tijd mijn huis is. Het oude huis van de huisbaas is namelijk volledig verbouwd en opnieuw ingedeeld. Verder zijn de wanden van een nieuw verfje voorzien en beschik ik nu over een woonkamer, 3 slaapkamers allen met eigen douche/toilet-combinatie, een keukentje, een terras bij de voordeur, airco, tv en wifi (helaas niet altijd even betrouwbaar!). En dit alles gelegen op een slordige 100 meter van de Indische Oceaan. Enfin hier is het prima toeven tot half april dacht ik zo. Het strand om de hoek was een week nadat ik mijn intrek had genomen in mijn tijdelijk onderkomen, al het decor van de jaarlijkse 'Ocean Fishing Competition' van de provincie Tabanan. Het een en ander is groots opgezet. Goede prijzen, 2 aardige bromfietsen van meneer Yamaha, de wereld aan sponsoren, een show door het Balinese dua Snip en Snap, een zeer gerenomeerd zanger die achteloos de ene na de andere hit over het strand laat galmen. Kortom een dag vol dolle pret en voor elk wat wils. Om zes uur 's morgens is de aftrap. De deelnemers hebben 100.000 rupiah inschrijfgeld betaald en daarnaast hebben ze een visser met bootje moeten inhuren voor 350.000 rupiah. In kleurige oranje zwemvesten maakt iedereen zich klaar om bij het startsein de golven in te duiken. Dan startsein is het taakje van de oud-bupati van Tabanan. Deze praalhans, met in zijn kielzog wat hielenlikkers, schaduwen en andere slijmers, schrijdt als een soort onderkoning over het strand. Lacht welwillend naar het volk en laat zich maar al te graag fotograferen in stoere poses met bovengenoemd gevolg. Saillant detail is dat deze praalhans de week na de viswedstrijd opgepakt wordt door de politie, op verdenking van zware corruptie. De KPK, de commissie die gaat trachten de corruptie dusdanig te bestrijden, dat Indonesie de 107de plek 'Corruption Perceptions Index' zal gaan verwisselen voor een betere klassering, doet onderzoek naar zijn handel en wandel. Het is even onduidelijk of deze verdenking praktijken betreft vanuit zijn regeerperiode, of erna. Het is namelijk zo dat de dochter van deze verdachte inmiddels op de Bupati-stoel zit, na democratische verkiezingen, dus het is even de vraag wie wat in welke melk te brokkelen heeft in 'mijn' provincie! Enfin hij gaf het startsein voor een vrolijke dag, stapte zelf ook met een hengel in een bootje en hield in de loop van de middag nog een speech vol grappen en grollen.

Tweede hoogtepunt was de zoveelste verjaardag van de tempel aan het strand. Mijn hospita nodigde me uit om haar en haar man te vergezellen naar deze grootse ceremonie. Zij verraste me bovendien met een nieuwe outfit, zodat ik er weer mee doorkon. Een heerlijk feest waar iedereen iedereen tegenkomt, compleet met spectaculaire optocht naar een van de andere tempel, dit ter reiniging, liet ik me uiteggen, met de wereld aan kleurige paraplu's, windvanen, de Barong en de heksen. En dat alles te voet, heen en terug toch zeker 3 km. Een unicum voor de gemiddelde Balinees om deze afstand af te leggen zonder brommertje! 's Avonds uitgebreid genoten van het Gamalanorkest en een intrigerende Barongdans, compleet met in trans geraakte dansers. Tot in de kleine uurtjes ging dit sociaal-religieus gebeuren door.

Het leven is goed in Yeh Gangga. Ik breng mijn dagen door in betrekkelijke ledigheid. Te beginnen in de ochtend met een lange strandwandeling. Een rustig ontbijt en dan eens even het vervolgschema voor deze dag bedenken. Ik heb inmiddels afgezien van het lesgeven op de middelbare school in Cengolo, zoals oorspronkelijk de bedoeling was. In overleg met het dorpshoofd heb ik besloten me te beperken tot wat prive-groepjes, die ik conversatielessen geef. Is een uitstekend alteratief voor mij, te werken met gemotiveerde mensen, in plaats van een klas vol met 25 ongemotiveerde pubers, lastig te vallen met mijn lessen. Had ik net zo goed wat VMBO-klassen in Nederland kunnen bedienen, daarvoor ben ik dus niet met vervroegd pensioen getogen, levert 'filosoferen' op het strand op als conclusie! Dit geeft tijd om in alle rust mijn boodschappen te doen, te koken, bezoekjes af te leggen en een keer of drie per week in het nieuwe krachthonk van Sudimara aan het fysiek te werken. Vorige week werd ik bovendien getrakteerd op een dagje-uit door mijn 'familie' (foto's op Facebook!). Als tegenprestatie voor het beschikbaar stellen van mijn tweelogeerkamers aan vrienden voor het weekend, werd ik meegetroond naar het westen. Te beginnen met een heerlijk ontbijt even buiten Tabanan, vervolgens koffie aan het strand bij Yehbakung. Om de goedheid van de goden te vragen bezochten we Pura Rambut Siwi waar het een en ander geofferd en gezegend werd, en nauurlijk snacks voor onderweg werden aangeschaft. Als extra passagier was de zangleraar van mijn hospita mee. Dat resulteerde in een gratis alternatief concert van traditionele liederen in het Sanskriet. Volgend doel in deze dunbevolkte Kabupaten Jembrana was een rooms katholiek enclave. Bij Pucaksari is een prachtige kerk gebouwd door o.a. een Nederlandse missionaris, pater Ignatius. Een geweldige combinatie van een klassieke katholieke kerk met vele Balinese elementen. De koster gaf spontaan een rondleiding en meldde dat hier een gemeenschap rondom de kerk woonde van zo'n 300 zielen, en niet onbemiddeld zo te zien, te oordelen naar de goeduitziende behuizing en opmerkelijke netheid van de omgeving met uitstekend verzorgde tuinen. Even verder op ligt een groot (stuw)meer, het Palasari waterbekken. Hier bevindt zich het reserve water voor de Subaks van deze streek. De voorraad water kan ingezet worden bij waterschaarste om de sawa's te voorzien van water. Ons uitje wordt afgesloten met een uitstekende lunch in een mij al bekend visrestaurant aan de oceaan bij Pengambengan. Bu Wati heeft zich weer overtroffen met de heerlijkste visgerechten. Vanochtend gevangen vertrouwd ze ons toe, verser kan bijna niet! En zo kabbelt mijn leventje voort. Bali is momenteel in de ban van Galungan, Kuningan en straks Nieuwjaar. Voeg daar ons kerstfeest aan toe en je hebt 14 dagen lang feest, met veel lekker eten, overal de vrolijke 'penjors' voor de huizen en prachtig versierde tempels. Want ook al hebben de Hindoes niets met kerst en hebben zij hun eigen nieuwjaar, ze weten wel van feesten en gebruik maken van de omstandigheden. Je kunt het zo gek niet bedenken of een bepaalde gelegenheid biedt hoopjes mogelijkheden om van het leven te genieten. Al eerder verbaasde ik mij hierover, met name het gemak waarmee het werk wordt verzuimd of de investeringen die worden gedaan in versieringen, vooral veel eten, bezoekjes over en weer . . . . . . . Ik begin er aan te wennen en geniet gewoon mee!